Choroba Alzheimera, będąca najczęstszą przyczyną demencji, może doczekać się nowych przełomowych metod leczenia. Naukowcy zidentyfikowali kluczowy mechanizm komórkowy odpowiedzialny za postęp tej wyniszczającej choroby, co otwiera drzwi do opracowania terapii spowalniających lub nawet odwracających jej rozwój.
Przełom w badaniach nad chorobą Alzheimera
Badacze z Advanced Science Research Center przy City University of New York (CUNY ASRC) odkryli mechanizm łączący stres komórkowy w mózgu z postępem choroby Alzheimera. Wyniki ich badań, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Neuron, wskazują na kluczową rolę mikrogleju – głównych komórek odpornościowych mózgu – w rozwoju choroby.
Przeczytaj także: Niezawodna sztuczka marynarzy na chorobę morską – działa także w samolotach!
Mikroglej, nazywany „pierwszymi reagującymi” komórkami mózgu, pełni podwójną rolę. Z jednej strony chroni zdrowie mózgu, z drugiej jednak może przyczyniać się do jego degeneracji. Zrozumienie różnic w funkcjonowaniu tych populacji mikrogleju stało się głównym celem badawczym profesor Pinar Ayaty, głównej autorki badań.
Nowy fenotyp mikrogleju związany z degeneracją mózgu
Prof. Ayata wyjaśniła: „Naszym celem było określenie, które mikrogleje są szkodliwe w chorobie Alzheimera i jak można je terapeutycznie celować. Zidentyfikowaliśmy nowy fenotyp neurodegeneracyjny mikrogleju w chorobie Alzheimera, charakteryzujący się szlakiem sygnalizacji związanej ze stresem”.
Naukowcy odkryli, że aktywacja tego szlaku stresowego, znanego jako zintegrowana odpowiedź na stres (ang. Integrated Stress Response, ISR), skłania mikrogleje do produkcji i uwalniania toksycznych lipidów. Lipidy te uszkadzają neurony oraz oligodendrocyty – komórki niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu, które są szczególnie dotknięte w chorobie Alzheimera.
Blokowanie szlaku stresowego odwraca objawy choroby
W modelach przedklinicznych blokowanie odpowiedzi na stres lub szlaku syntezy lipidów prowadziło do odwrócenia objawów choroby Alzheimera. Wykorzystując mikroskopię elektronową, zespół badawczy zaobserwował nagromadzenie tzw. „ciemnych mikroglejów” – podgrupy mikrogleju związanej ze stresem komórkowym i neurodegeneracją – w tkankach mózgowych pacjentów z chorobą Alzheimera. Liczba tych komórek była dwukrotnie większa niż u zdrowych, starszych osób.
Anna Flury, współautorka badania i doktorantka w laboratorium prof. Ayaty, podkreśliła: „Te odkrycia ujawniają kluczowy związek między stresem komórkowym a neurotoksycznym działaniem mikrogleju w chorobie Alzheimera. Ukierunkowanie tego szlaku może otworzyć nowe możliwości leczenia poprzez zahamowanie produkcji toksycznych lipidów lub zapobieganie aktywacji szkodliwych fenotypów mikrogleju”.
Nadzieja dla milionów pacjentów
Badania wskazują na potencjał opracowania leków celujących w konkretne populacje mikrogleju lub ich mechanizmy indukowane stresem. Leen Aljayousi, współautor badania, zaznaczył: „Takie terapie mogłyby znacząco spowolnić lub nawet odwrócić postęp choroby Alzheimera, dając nadzieję milionom pacjentów i ich rodzin”.
To przełomowe odkrycie stanowi znaczący krok w kierunku zrozumienia i leczenia choroby Alzheimera, przynosząc nadzieję na przyszłość bez tej wyniszczającej choroby.