Osiedla z wielkiej płyty to nieodłączny element krajobrazu polskich miast. Powstałe w czasach PRL budynki przez dekady zapewniały dach nad głową milionom Polaków. Jednak technologia ich budowy od początku wzbudzała pytania o trwałość. Dziś, gdy wiele z nich ma już ponad 50 lat, pojawia się kluczowe pytanie: Wielka płyta do remontu czy do rozbiórki?
Historia wielkiej płyty w Polsce
Pierwsze budynki z prefabrykowanych elementów pojawiły się w Polsce już pod koniec lat 50. XX wieku. W Nowej Hucie powstało pierwsze osiedle testujące tę technologię, a kilka lat później metoda ta stała się standardem w całym kraju. Największy boom budowlany przypadł na lata 70., kiedy to wznoszono tysiące bloków, by sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na mieszkania.
Szacuje się, że obecnie w budynkach wielkopłytowych mieszka od 10 do 13 milionów Polaków, co stanowi niemal 25% populacji kraju. Jednak od momentu ich powstania minęło już ponad 50 lat, a eksperci oceniają, że ich trwałość wynosi od 70 do 100 lat. Oznacza to, że wiele z nich wkracza w okres, w którym wymagają poważnych remontów lub nawet rozbiórki.
Przeczytaj też: Pływający kolos nad Bałtykiem – Czy Hotel Gołębiewski to „hit czy kit?”
Dalszy ciąg artykułu poniżej
Czy wielka płyta stanowi zagrożenie?
Wbrew niepokojom, eksperci nie widzą bezpośredniego zagrożenia dla bezpieczeństwa mieszkańców. Kluczowym elementem decydującym o żywotności tych budynków są połączenia między prefabrykowanymi płytami. Przeprowadzane przez lata remonty, w tym termomodernizacje i wzmacnianie konstrukcji, znacznie przedłużyły ich funkcjonalność.
Wielka fala ociepleń bloków miała miejsce w latach 90., co nie tylko poprawiło ich efektywność energetyczną, ale także przyczyniło się do zmian estetycznych – tzw. pastelowej rewolucji. Nadal jednak nie wszystkie budynki przeszły modernizację, a wiele z nich wymaga gruntownych napraw instalacji, elewacji czy wymiany wind.
Przeczytaj też: Tajemniczy dźwięk w bloku – to nie sąsiad rzuca kulką!
Dalszy ciąg artykułu poniżej
Czy wielka płyta może przetrwać kolejne dekady?
Zdaniem specjalistów, gruntowne remonty mogą przedłużyć funkcjonalność wielkiej płyty nawet o kilkadziesiąt lat. Co więcej, modernizacja osiedli jest znacznie tańszym i szybszym rozwiązaniem niż ich rozbiórka i budowa nowych budynków. W 2020 roku wprowadzono program dofinansowujący termomodernizację oraz wzmacnianie konstrukcji budynków wielkopłytowych, co ma na celu ich dalsze utrzymanie.
Pomimo wieku, mieszkania w wielkiej płycie wciąż cieszą się dużym zainteresowaniem. Ich zaletą jest dobra lokalizacja – w wielu przypadkach znajdują się w dobrze skomunikowanych dzielnicach, blisko centrów miast. Ponadto osiedla budowane w PRL charakteryzują się dużymi przestrzeniami między blokami oraz dostępem do terenów zielonych, co w nowoczesnym budownictwie jest coraz rzadsze – pisze portal rynekpierwotny.pl. Ceny tych mieszkań także uległy zmianie – o ile jeszcze kilka lat temu lokale w wielkiej płycie były znacznie tańsze niż nowe mieszkania, obecnie różnica ta się zaciera. Wpływa na to rosnąca wartość nieruchomości oraz fakt, że coraz więcej ludzi docenia zalety tych budynków.
Przeczytaj też: Były domy za 1 euro, teraz czas na domy za 1 złotówkę. Czy włoski scenariusz sprawdzi się w Polsce?
Dalszy ciąg artykułu poniżej
Wielka płyta do remontu czy do rozbiórki?
Choć na razie nie ma planów masowej rozbiórki osiedli z wielkiej płyty, ich przyszłość zależy od dalszych inwestycji w remonty i modernizacje. Priorytetem będzie nie tylko poprawa komfortu mieszkania, ale także dostosowanie budynków do współczesnych norm energetycznych i bezpieczeństwa.
Na razie nie ma powodu do obaw – wielka płyta nie zniknie z polskich miast w najbliższej przyszłości. Jednak kluczowe będzie systematyczne inwestowanie w jej utrzymanie, aby kolejne pokolenia mogły nadal korzystać z tych budynków bez ryzyka dla swojego bezpieczeństwa.